BM Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) ve Dünya Yerel Yönetimler ve Demokrasi Akademisi (WALD) tarafından Marmara Bölgesi'ndeki belediyeler arasındaki koordinasyonu güçlendirmek amacıyla kurulan Mülteciler Alanında Belediyeler Arası Koordinasyon Platformu’nun 2023 yılının Teknik Toplantısı; Kahramanmaraş merkezli 6-7 Şubat depremlerinin ardından, İstanbul'da olası bir depreme hazırlık ve afet sonrası çalışmalar kapsamında 3 Mayıs tarihinde gerçekleştirildi.
İstanbul'da büyük bir depremin olma olasılığı giderek artarken, BM Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR), İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), İstanbul İl Göç İdaresi Müdürlüğü (İGİM), WALD, 13 ilçe belediyesi ve Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Federasyonu (IFRC) iş birliğiyle 2023 yılının ilk teknik koordinasyon toplantısını düzenledi. Toplantıya, İstanbul’daki belediyelerin afet yönetimi ve sosyal hizmetler birimlerinden yetkililer katıldı.
Özellikle, İstanbul’un yoğun mülteci nüfusuna sahip olması, afet planlamalarında mültecilerin de göz önünde bulundurulmasını zorunlu kılarak toplantıya katılan tüm paydaşların bu alandaki mevcut durumu, karşılaşılan zorlukları ve önerilen çözümleri tartışılmıştır. Belediyeler, gelecekteki toplantılarda Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP) ve Afet ve Acil Durum Müdahale Başkanlığı (AFAD) ile koordinasyonun önemini vurgulamıştır. TAMP uygulaması kapsamında Tahliye, Yerleşim ve Planlama Çalışma Grubu'nun ana çözüm ortağı olarak görevlendirilen Jandarma gibi kurumların da Koordinasyon Platformu'na katılarak afete hazırlıklı olma konusundaki tartışmalara dahil edilmesi gerektiği belirtilmiştir. Mültecilerin TAMP'ta öngörülen nüfus içinde özel olarak tanımlanmadığına dikkat çekerek Hatay ve Kahramanmaraş gibi depremden ağır etkilenen illerden gelen mültecilerin sayısının oldukça yüksek olduğu dile getirilmiştir.
Mültecilerin afet durumlarında gönüllü olarak arama-kurtarma ekiplerine katılmaya istekli olduğu ve demirci, kaynakçı, itfaiyeci gibi meslek gruplarından birçok mültecinin bu süreçte gönüllü katkı sunabileceği belirtilmiştir. UNHCR ve AFAD iş birliğiyle, mültecilere yönelik afet bilinci ve arama-kurtarma eğitimi verilmesi planlanmıştır. Ayrıca, çok dilli bilgilendirici materyaller hazırlanarak mülteci topluluklarına ulaştırılmalı ve bu çalışmalarla yabancı ve mülteci topluluklarının afetlere yönelik farkındalığının artırılması sağlanması gerektiğinin altı çizilmiştir.
Toplantıda ele alınan konular, İstanbul'da olası bir depreme karşı belediyeler arası koordinasyonun güçlendirilmesi ve mültecilerin afet yönetimine dahil edilmesinin önemini bir kez daha ortaya koymuştur. Katılımcılar, mültecilerin afet sonrası süreçlere aktif katılımını teşvik edecek eğitim ve bilgilendirme çalışmalarının artırılması gerektiğini vurgulamıştır. Afetlere hazırlık kapsamında tüm paydaşların iş birliği içinde çalışmasının hayati olduğu belirtilirken, mültecilerin de afet yönetiminde rol almasını sağlayacak mekanizmaların geliştirilmesi önerilmiştir. Bu kapsamda, UNHCR, WALD ve AFAD gibi kurumların koordinasyonuyla yürütülecek eğitim programları ve çok dilli bilgilendirme materyalleri, mülteci topluluklarının afet farkındalığını artırmada kritik bir adım olacaktır. Sonuç olarak, toplantıda alınan kararlar, İstanbul’un deprem riskine karşı daha kapsayıcı ve dayanıklı bir afet yönetim sistemine sahip olması için önemli bir temel oluşturmaktadır.